Ιερά Μονή

Στην είσοδο της Μονής και συγκεκριμένα δεξιά και αριστερά από την κεντρική πύλη, υπάρχουν κλειστά κλουβιά που φιλοξενούν σπάνια ζώα. Εκεί το δάπεδο είναι στρωμένο με πολύχρωμη πέτρα και κεντρίζει τα βλέμματα των επισκεπτών.

Λίγο πριν τη δεύτερη πύλη (καμπαναριό) στα δεξιά βρίσκεται ο ξενώνας φιλοξενίας των προσκυνητών, η τραπεζαρία και οι βοηθητικοί χώροι, ενώ υπάρχουν και χώροι με ζώα και ένας μικρός κήπος με δέντρα και λουλούδια. Αριστερά είναι το Αγίασμα της Αγίας Παρασκευής, το οποίο ανεβαίνει με πιεστικό από το εκκλησάκι της Αγίας, στο οποίο βρίσκεται το Αγίασμα.

Αφήνοντας πίσω τη δεύτερη πύλη, συναντάμε στα αριστερά το Ναό των Αγίων Ραφαήλ Νικολάου και Ειρήνης, το οποίο έχει ένα μεγάλο σκεπαστό μπαλκόνι απ’ όπου μπορεί να δουν όσοι επισκέπτονται τη Μονή, τα ελάφια και τα άλλα ζώα που υπάρχουν από κάτω. Αριστερά είναι και το Ηγουμενείο. Το δάπεδο από εδώ και πέρα είναι στρωμένο με πλάκες από βότσαλα που έχουν εκκλησιαστικές παραστάσεις.

Στο δεύτερο όροφο υπάρχουν τα κελία, τα οποία είναι ενωμένα με τον Ιερό Ναό των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, ενώ στον πρώτο όροφο του ίδιου κτιρίου βρίσκεται το Αρχονταρίκι, το γραφείο, το μικρό συνοδικό, η Έκθεση και οι χώροι εξυπηρέτησης των μοναχών (τυροκομείο, χώρος ψυγείων, κουζίνα, τραπεζαρία, βιβλιοθήκη κ.α.) Στον κάτω όροφο είναι οι αποθήκες, το χρυσοκεντητήριο, το ραφείο, το λεβητοστάσιο και ο φούρνος.

Στη διαδρομή προς το Αρχονταρίκι και την Έκθεση, υπάρχει μια μεγάλη δίκρουνη βρύση από την οποία τρέχει νερό εδώ και περίπου μισό αιώνα. Απέναντι βρίσκεται το καθολικό της Μονής, σε ρυθμό τρίκλιτης Βασιλικής που περιλαμβάνει το Ναό της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Σπυρίδωνος και της Αγίας Θεοφανώς. Το καθολικό είναι κοσμημένο με υπέροχα ψηφιδωτά δάπεδα, (στο Νάρθηκα ξεχωρίζει ένα σύγχρονο εξαιρετικό ψηφιδωτό με σχέδιο αντίγραφο από το παλάτι του Μαγίστρου της Ρόδου), οι τοίχοι έχουν Αγιογραφίες βυζαντινής τεχνοτροπίας. Εξωτερικά είναι επενδυμένο με πέτρες σχιστόλιθους και σπάνια αντίγραφα Βυζαντινών παραστάσεων. Το δάπεδο είναι ψηφιδωτό μάρμαρο ενώ σκεπάζεται περιμετρικά με σκέπαστρο.

Δίπλα στο Ναό υπάρχει ένα πολυώροφο οίκημα το οποίο περιλαμβάνει, στο ίδιο επίπεδο με το Καθολικό, μία αίθουσα περίτεχνη 350 τ.μ., που χρησιμοποιείται ως συνεδριακή αίθουσα και μεγάλο αρχονταρίκι, είναι δε διακοσμημένο με μαρμάρινο δάπεδο και στο κέντρο ένα ψηφιδωτό πίνακα, το ταβάνι είναι ζωγραφισμένο με θέμα τον ουρανό με πουλιά και παραστάσεις από τη φύση της Μονής, έχει ξυλόγλυπτες ροζέτες και κορνίζες. Οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι με παραστάσεις και εικόνες. Στον πρώτο όροφο βρίσκεται η τραπεζαρία και τα δωμάτια φιλοξενίας, ενώ στο δεύτερο είναι η αίθουσα της βιβλιοθήκης. Στους δύο κάτω ορόφους, (που από την πίσω πλευρά είναι ισόγειο και ένας όροφος) είναι τα δωμάτια φιλοξενίας των απόρων κοριτσιών.

Δίπλα στο Καθολικό, στα αριστερά, είναι ένα σκεπαστό μπαλκόνι, από το οποίο μπορεί κανείς να αντικρύσει τον κάμπο των Σερρών και τη μεγάλη τεχνητή λίμνη με τις χήνες, τις πάπιες και τα άλλα ζώα. Αριστερά, επίσης, είναι και το πεστροφείο της Μονής. Στο βάθος βρίσκονται οι στάβλοι των αγελάδων και των αιγοπροβάτων και το πτηνοτροφείο της Μονής. Κάτω από το μπαλκόνι υπάρχει ένας χώρος συνολικής έκτασης 300τ.μ., στον οποίο φιλοξενείται το εργαστήριο και στο πιο κάτω όροφο το μεγάλο λεβητοστάσιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ανάσταση (το βράδυ της Αναστάσεως) γίνεται σε αυτό το μπαλκόνι, επίσης και οι Αρτοκλασίες των πανηγύρεων της Μονής.

Πίσω από το Καθολικό βρίσκεται το νεκροταφείο (παλαιό), ενώ επάνω και έξω από την πύλη στα δεξιά είναι το νέο.